Արցախյան 44–օրյա պատերազմից հետո Վաչե Վարդանյանը Երևանում թողնելով իր աշխատանքը որոշեց տեղափոխվել Արցախ: Ասկերանի շրջանի արդեն սահմանամերձ դարձած Սարուշեն գյուղում կիսավեր մի տուն գտավ, Հայ կրթական հիմնարկության աջակցությամբ վերանորոգեց և սկսեց ապրել այնտեղ:
Գյուղը թշնամու հետ ընդհանուր ճանապարհ է կիսում՝ Հադրութից Շուշի: Վաչեն պատահական չի ընտրել հենց այդ գյուղը․ասում է` պետք է ապրել այնտեղ, որ սահմանը չթուլանա։ Սարուշենցիների հետ շատ դժվարություններ են հաղթահարում, բայց չեն մտածում գյուղը լքելու մասին։
Արցախում մի քանի ուղղություններով է աշխատում Վաչեն: Այդ ամենը համակարգելու, արագ ու արդյունավետ դարձնելու համար Ֆեյսբուքում «Ամուր սահման» խումբն է բացել: Այնտեղ համախմբվել են այն մարդկիկ, որոնք հետաքրքրված են Արցախի ապագայով, ցանկանում են որևէ կերպ օգնել: Ոչ միայն պատերազմի օրերին այլև դրանից հետո պետք է լինել հայրենիքի, բանակի կողքին,-ասում է Վաչեն:
Նրա մյուս նախաձեռնությունը շարժական գրադարանն է: Մեքենայի մեջ խնամքով դասավորելով ընկերների նվիրած գրքերը, շրջում է տարբեր համայնքներով, զինվորներին, սահմանապահ գյուղերի երիտասարդներին գրքեր տալիս, որոնք ընթերցելուց հետո վերադարձնում են: Վաչեն ցանկանում է գրադարանը համալրել նոր հրատարակություններով:
Մեկ ամիս առաջ ֆեյսբուքում մի վիդեո տարածվեց, զինվորական հորը կորցրած փոքրիկ Նարեի անկեղծ խոսքը հուզեց բոլորին: Նրան օգնելու համար Վաչեն դրամահավաք կազմակերպեց, որին մասնակցեցին աշխարհի տարբեր անկյուններից և արդյունքում հավաքվեց 4 886 591 դրամ: Արցախի կառավարությունը կվերանորոգի նրա տունը, իսկ հավաքված գումարը Նարեի մայրիկի հետ որոշել են աղջկա անունով ավանդ դնել բանկում, որը նա կկարողանա ստանալ 18 տարեկանը լրանալուց հետո։
Իհարկե Վաչեի կատարած աշխատանքի ու նոր ծրագրերի մասին երկար կարելի է պատմել: Ասում է՝ մինչև պատերազմը մտադիր էր կրթությունն արտասահմանում շարունակել, բայց այս պահին չի կարող խոսել ապագայի մասին որպես անհատ: Արցախում կապրի այնքան ժամանակ, որքան իր կարիքը կլինի…
