Հողի ճարտարապետությունը մարդկության կարևորագույն ձեռքբերումներից է։ Այն հանդիսանում է քաղաքակրթության զարգացման ուշագրավ ցուցիչ, որը ներառել է Հին Աշխարհի մեզ հայտնի գրեթե բոլոր տարածաշրջանները։ Սակայն հողի ճարատարապետությունը, որպես կյանքի բաղկացուցիչ մաս, վերաբերում է ոչ միայն կառուցողական արվեստին, այլ նաև մարդու մշակութային գործնեության մյուս ոլորտներին։ Այսպիսով հողաշեն մշակույթի տասնյակ հուշարձաններ են պահպանվել ինչպես Հին Աշխարհի քաղաքակրթություններից, այնպես էլ միջնադարից և նոր ժամանակներից։ Այժմ էլ հողի ճարտապետությունը շարունակում է պահպանել իր նշանակալի դերը և հանդիսանում է էկոմիջավայրի պահպանության առանցքային գործոն։ Հնագետ Համազասպ Աբրահամյանը խոսել է հողի մշակույթի և ճարտարապետության մասին՝ ներկայացնելով նաև ժամանակակից հնագիտության խնդիրները։
